Quan điểm lịch sử mới của Seth Jacobs

Bàn về quan điểm lịch sử mới của Seth Jacobs khi nhìn lại chiến tranh Việt Nam và chính sách đối ngoại của Mỹ.  

          (bổ sung ngày 31.10.2006 –nvh)

Nguyễn Văn Hóa


 Seth Jacobs là một sử gia, giáo sư sử học trường Đại học Boston, bang Massachuttes. Ông còn là người Do Thái (họ Jacobs !). Đặc biệt trong vòng 6 năm qua, ông viết 2 cuốn sử đề cập đến chế độ Đệ Nhất Cộng Hòa của Tống thống Diệm và mối liên hệ triết lý chính trị đối ngoại của Hoa Kỳ trong giai đoạn mở đầu Chiến Tranh Lạnh sau Thế Chiến Thứ II. Nói ngắn gọn về ‘triết lý chính trị đối ngoại’ đó là “yếu tố tôn giáo.” Thật vậy, tôn giáo vừa là công cụ, chiêu bài, vừa là chính sách thực tiễn áp dụng phổ quát lên vai trò lãnh đạo của các quốc gia đồng minh nhỏ bé của Hoa Kỳ, như một sức mạnh tinh thần khả dụng đối đầu với sự truyền bá “vô thần” của hai quốc gia địch thủ là Nga sô và Trung Hoa lục địa. Bài khảo luận lịch sử “khai vị” cho 2 cuốn sử nói trên được đăng tải trên tạp chí Boston College, Volume 25 chuyên đề: Diplomatic History, Số 2, Thu 2001: ‘“Our System Demands the Supreme Being’: America’s Religious Revival and the ‘Diem Experiment.’ 1954-1955” .

Và tiếp theo sau là cuốn:

1. “Người Mang Phép Lạ của Mỹ ở Việt Nam: Ngô Đình Diệm, Tôn Giáo, Chủng Tộc và Sự Can Thiệp của Mỹ ở Đông Nam Á, 1950-1957,” Duke University Press, 2004 (America’ s Miracle Man in Vietnam: Ngo Dinh Diem, Religion, Race and U.S. Intervention in Southeast Asia, 1950-1957, Duke University Press, 2004).

Cuốn thứ hai, vừa xuất bản trong tháng 9, 2006:

2. “Vị Quan Lại Chiến Tranh Lạnh: Ngô Đình Diệm và Nguồn Gốc của Chiến Tranh Mỹ ở Việt Nam, 1950-1963,” Nhà xb. Rowman & Littlefield, 2006. (Cold War Madarin: Ngo Dinh Diem and the Origins of America’s War In Vietnam, 1950-1963, Rowman & Littlefield, 2006).
Một bài báo khác trên tạp chí Boston College, Số Mùa Xuân 2005 (Spring 2005) , gần như thu tóm luận sử của hai cuốn sách nói trên, “Hoa Kỳ đã hổ trợ vị Tổng thống thất bại và ‘đạo đức giả’ Miền Nam Việt Nam như thế nào?” (How America Came to Back South Vietnam’s Despised and Doomed President?). [i]

Từ PCB Design

Từ PCB Design ( [i] ) đến The Berkeley Times... rồi Siemens Medical Labs

 

          (Viết để tưởng nhớ vong linh anh Lý Khôi Việt, một người bạn đã ra đi lúc còn quá trẻ. Giữa năm 2008, từ VN tất tả ''trốn chạy'' về Mỹ, tôi nhận được @ của Nguyễn Hữu Liêm nói LKV vừa qua đời. Tôi tưởng ông đùa, không tin. Sau @ hỏi chị Thái Kim Lan, tôi mới biết đó là tin thật. Trễ quá rồi, tôi không đến dự đám tang được. Mong vong linh bạn tha lỗi. Và, để tưởng nhớ chị Hà... Xin cầu cho các hương linh trên được yên nghỉ ở Niết Bàn, ở chốn Thiên Đường. NVH)

We are the world

 Nghĩ vắn trong ngày: ''We are the World''

 

Imagine lyric poster courtesy of Tallenge store

          Cứ mỗi lần nghĩ về nguyên tắc ''nối kết bạn'' của Facebook, tôi nhớ tới bài hát ''Imagine'' của John Lennon, ban nhạc the Beatles. Tôi xin trích và chuyển ngữ một đoạn sau:

Imagine

(Lyrics by John Lennon)

Imagine there's no heaven
It's easy if you try
No hell below us
Above us only sky
Imagine all the people living for today

 Imagine there's no countries

It isn't hard to do
Nothing to kill or die for
And no religion too
Imagine all the people living life in peace, you

 You may say I'm a dreamer

But I'm not the only one
I hope some day you'll join us
And the world will be as one

Cố giáo sư Nguyễn Ngọc Huy và...

 Cố Giáo sư Nguyễn Ngọc Huy và... cuốn Hồi ký VNMLQHT của Đỗ Mậu

 

          Cuốn Hồi Ký VNMLQHT ấn bản lần đầu tiên xuất hiện vào giữa năm 1986. Dạo ấy, chúng tôi (có Nguyễn Hữu Liêm, đang đi học Luật ở San Francisco; Trần Sĩ Hải (tốt nghiệp HEC (Hautes Etudes Commerciales, ở Pháp); và tôi thường hay tụ họp ở nhà vợ chồng Lý Khôi Việt ở Berkeley vào mỗi cuối tuần. Hai phu nhân của ông NHL và LKV là những người vợ đảm đang, nên chúng tôi thường được thưởng thức những món ăn ngon miệng. Mối giao tình giữa chúng tôi chỉ là tính cách tình cảm, không có ''chính trị chính em'' gì trong đó cả.

Câu chuyện Về ''ông Tây'' và ''ông Mỹ'' (the French vs the American guy)

  nguyễn văn hóa

- At left, French actress Aymeline Valade; at right, American ingenue Elle Faning. Photos: Getty Images; REX / Shutterstock

Ông Tây là dân tộc đa số thuần chủng --dân Gaulois, có truyền thống văn hóa dày và đậm. Chế độ phong kiến quý tộc Tây cũng có một chiều dài và dày tương tự, nên họ kiêu ngạo và hãnh tiến. Ông Mỹ là một ông ‘’hợp chủng’’, có tinh thần khai mở, mã thượng giang hồ, và một số lớn từng là nạn nhân của chế độ quý tộc Âu châu (trong đó có tôn giáo), nên khi đến vùng đất mới, họ mang tinh thần vừa ‘’cao bồi’’ lẫn nghĩa hiệp. ‘’Cao bồi’’ thể hiện qua tinh thần ‘’duel’’ bằng đấu súng để giải quyết mọi mâu thuẫn, thù hằn, tranh chấp cá nhân. Anh rút súng nhanh, bắn súng tài nghệ thì anh thắng cuộc đấu. Quang minh chính đại, không có chơi chùng chơi lén. Tinh thần ‘’duel’’ này chính là kế thừa tinh thần đấu kiếm của Âu châu!.

Người ‘’Mỹ mới’’ đến vùng đất mới không nham hiểm, bảo thủ, hoách lác, mà có khi là ‘’ngây thơ’’ và dễ tin người trước những đối nhân xử thế với loại người thâm trầm, hiểm, tráo trở, quỷ quyệt và mưu mô như người Tàu (hoặc học trò của Tàu là Việt.) Tinh thần này khác biệt với người Nhật. Bởi cái ‘’dũng’’ của người Nhật hiển lộ rõ ràng, minh bạch như truyền thống ‘’duel’’ của người Âu châu vậy. Một cá nhân người Nhật sẵn sàng tự sát nếu họ lỡ vi phạm những điều ô nhục cho bản thân mình, dòng tộc, tông phái. Vì vậy, tinh thần Phật Giáo của Nhật Bản khác xa với tinh thần Phật Giáo của Ấn Độ, Trung Hoa (và học trò Việt). Phật Giáo Nhật Bản từ thời Suzuki thâm nhập và gây ảnh hưởng lớn cho một số người trí thức Mỹ (thường họ là thành phần trung lưu hoặc trên trung lưu), và cư ngụ ở những khu vực (Zip codes, City, County) có một mức độ thụ đắc giáo dục và văn hóa cao.

Nghĩ vắn đầu ngày - Cội nguồn của “Dòng Tên’’ (the Jesuits Order)

nguyễn văn hóa

                                                                                

(Trước khi viết tiếp bài 2 này, tôi xin đính chánh bài 1 đã post lên Fb cách đây hai hôm: ‘’tiếng Việt không có nguyên âm ba (triphthongs)’’. Điều này là sai, do tôi sau khi viết mà chưa kịp edit. Xin đính chánh: Tiếng Việt có nguyên âm ba, tuy không nhiều. Ví dụ: iêu, yêu, huyền thoại, noái (nói), thoái (lui)… v.v… Thành thật cáo lỗi cùng các bạn, các bậc trưởng thượng. NVH.)

 ___________________________________

Ban đầu, Hội Dòng Tên (the Society of Jesus) chỉ là một phong trào (Movement) gồm có sáu người, đứng đầu là ông Ignatius de Loyola. Loyola vốn là một chiến binh (soldier/ soldat) người Tây-ban-nha, bị thương ở chiến trường, xuất ngũ, đi tu rồi trở thành một tu sĩ đạo Công giáo La-mã (thuộc Giáo triều Vatican; nói cho rõ để phân biệt với Công giáo thuộc Giáo triều Constantinople – Eastern Oxthodox Church). Loyola là một người rất sùng đạo, thành khẩn, thành tín với Thiên Chúa. Ông và năm người đồng môn khác tụ lại với nhau và thề nguyền sống cuộc đời kham khổ, thanh khiết, và họ nhắm tới hai mục đích chính: Một, là tìm cách cải đạo người Hồi giáo ‘’trở lại’’ với đạo Thiên Chúa vì họ nghĩ những người này đã đi lạc đường. Hai, họ muốn cản trở một phong trào ‘’Cải cách’’ [tôn giáo] (counter-Reformation) đang có khuynh hướng lan rộng ở Âu Châu bằng khuyến khích, thu phục những người này phải trở về với đạo gốc. Phong trào ‘’cải cách tôn giáo’’ trở thành những tín đồ của đạo ‘’Thệ Phản’’ (Protestant) sau này gọi là đạo Tin Lành (hoặc Tin Mừng).

Về chữ Quốc Ngữ

Nghĩ vắn giữa đêm về chữ Quốc Ngữ

Nguyễn Văn Hóa

                                                                                                                                                                                   

Trước khi ‘’tống táng’’ tủ sách của tôi gây dựng suốt thời gian ở Mỹ, tôi có ghi chép lại trong cuốn ‘’notes-book’’ của mình một số dữ kiện về chữ quốc ngữ của nước ta qua một số sách báo tôi nghĩ cần phải ghi nhớ. Ngoài một vài học giả có uy tín, xen lẫn với vài ‘’học giả tài tử’’ họ viết theo lối trích dẫn vài câu, đoạn văn của một vài tác giả có chọn lựa vì mục đích tuyên truyền chính trị, không có ý hướng lương thiện để cho thế hệ sau tìm hiểu, nghiên cứu trong mục đích mở rộng kiến thức, bồi đắp cho nền văn hóa, ngôn ngữ học của nước nhà. Số lượng của các tài liệu này dù thiếu lương thiện trí thức, nhưng cần thiết để tìm hiểu vì nó có liên quan tới vài biến cố thời sự trong nước hiện nay. Ví dụ: biến cố thời sự phản ứng của một nhóm người về việc đặt tên đường Alexandre de Rhodes ở Đà Nẵng vừa qua.

Trong một số lần về nước vào thập niên đầu của thế kỷ 21, tôi có ghi nhận một hiện tượng từ trong giới trí thức xã hội chủ nghĩa, họ đề cập tới cụm chữ ‘’ban bảo vệ chính trị’’ (!) hoàn toàn không có văn bản, không có trong tổ chức hành chánh tức là không có chức vụ và chỉ số lương (như Ban Tôn giáo, chẳng hạn). Họ làm việc trong tinh thần tự nguyện, tự giác, liên kết âm thầm với nhau. Tôi thầm tự đùa cợt với chính mình: Trời đất, đã có Bộ Chính trị trên thượng tầng kiến trúc rồi, giờ lại có thêm ‘’ban bảo vệ chính trị’’ ngầm nữa, thì hẳn phải là mấy anh muốn ‘’bảo hoàng hơn vua’’ đây. Vì thế, tôi cho rằng -bảo vệ chính trị chính là ‘’bảo vệ văn hóa’’. Nhưng, ‘’văn hóa’’ này là văn hóa gì? Văn hóa xã hội chủ nghĩa? Không đúng. Vì ngày nào chế độ cộng sản không còn tồn tại, thì văn hóa cộng sản sẽ tan theo. Văn hóa tôn giáo? Cũng không đúng luôn, vì các nhân vật này không có đủ trình độ và tư cách về tôn giáo thì làm sao họ có thể bảo vệ văn hóa tôn giáo? Cuối cùng, tôi nghĩ ‘’bảo vệ chính trị’’ đồng nghĩa với bảo vệ chế độ chính trị, bảo vệ cho sự tồn vong của chế độ chính trị mà họ muốn nó phải hiện hữu và tồn tại lâu dài (Trong bao lâu? Có thể là muôn năm). Và, hành vi – phản ứng của họ trong trường hợp chống lại sự tuyên dương, nhớ ơn của người Việt đối với một số giáo sĩ truyền đạo Công giáo (La-mã) trong sự đóng góp và cấu tạo chữ quốc ngữ cho chúng ta được sử dụng và phát triển vượt bậc trong mấy thiên niên kỷ vừa qua, trong các lãnh vực hành chánh và nhất là văn chương. ‘’Người ta’’ lên án Alexandre de Rhodes nặng nhất, vì ông là người có công lao hệ thống hóa chữ quốc ngữ.