Câu chuyện cuối năm

 Lời mở: Trong những năm đầu mới đến đất Mỹ, tôi đi học tiếp.. Những ngày đêm mùa đông, lạnh và nhớ nhà, nhớ vợ con… và có những đểm thao thức nằm suy nghĩ về ‘vấn nạn’ Việt Nam. Thuở ấy chưa có computer, internet chưa phổ biến ngoài thị trường. Một đêm, nằm suy nghĩ rất căng, tôi thức dậy lấy giấy bút, và bắt đầu viết thâu đêm cho đến ngày hôm sau.. Nhớ gì trong đầu viết nấy, hoàn toàn không dùng sách vỡ, references. Một khái niệm về chính trị của Max Weber mà tôi từng đọc trước 1975 ở Sài Gòn làm tôi nhớ hoài: -Có hai loại chính trị: chính trị cảm hứng và chính trị trách nhiệm (Politique de l’inspiration et politique de la responsabilité). Chính trị cảm hứng là thứ chính trị của độc tài. Trong 3 vấn đề tôi nêu ra về tiểu dị biệt của dân tộc VN: chuyện nhỏ; 2 vấn đề kia: ý thức hệ và ước vọng của thế kỷ 21: chuyện lớn. Thế nhưng cho tới ngày cuối năm của gần hai thập niên đầu thế kỷ 21, cả ba vấn đề trên đều là ‘chuyện lớn’, và ‘nụ cười của thế kỷ 21’ vẫn chưa thấy hé mở ở chân trời… -Buồn ơi chào mi, nguyễn văn hóa 07/12/2013

 _________________

Câu chuyện cuối năm

Nguyễn Văn Hóa

(đăng lại ở đây để tưởng niệm đến vong linh người quá cố: thầy Nguyễn Hữu Đính)

(Đăng lại bài viết cũ này ở đây tôi muốn gởi tặng cho người bạn hiền Trần Tiến (kỹ sư Thủy Lâm khóa 10 Cao đẳng Nông Lâm, tốt nghiệp chừng một năm trước biến cố tháng 4/1975); tôi tình cờ gặp lại tại khu phố cũ San Diego cách đây hơn nửa tháng sau gần 40 năm “biệt tích”. Đó là người bạn học cũ cùng ban, cùng lớp ở trường Nông Lâm Súc Huế đầu tiên tôi được gặp lại. Vẫn, một thân hình nhỏ nhắn, một khuôn mặt gắn với nụ cười hiền như ngày nào, giờ đây hằn thêm nhiều nếp nhăn của ngày tháng. Sau khi bạn Tiến ra trường, được bổ nhiệm làm trưởng ban ‘Trồng cây, gây rừng’ thuộc Ty Thủy Lâm Đà Nẵng, cho đến lúc những người “anh em” từ Bắc vào tiếp thu… Hẳn là chán ngán với thế sự thăng trầm và nghề nghiệp chuyên môn bị bổ báng, mấy năm sau Tiến đã vượt biển và được định cư ở thành phố San Diego từ đó. Về lại San Jose vài ngày sau, tôi lại được tin thầy Nguyễn Văn Hạnh vừa từ trần… Mừng gặp lại bạn hiền. 27.3.2011, nvh.)

Câu chuyện Về ''ông Tây'' và ''ông Mỹ'' (the French vs the American guy)

  nguyễn văn hóa

- At left, French actress Aymeline Valade; at right, American ingenue Elle Faning. Photos: Getty Images; REX / Shutterstock

Ông Tây là dân tộc đa số thuần chủng --dân Gaulois, có truyền thống văn hóa dày và đậm. Chế độ phong kiến quý tộc Tây cũng có một chiều dài và dày tương tự, nên họ kiêu ngạo và hãnh tiến. Ông Mỹ là một ông ‘’hợp chủng’’, có tinh thần khai mở, mã thượng giang hồ, và một số lớn từng là nạn nhân của chế độ quý tộc Âu châu (trong đó có tôn giáo), nên khi đến vùng đất mới, họ mang tinh thần vừa ‘’cao bồi’’ lẫn nghĩa hiệp. ‘’Cao bồi’’ thể hiện qua tinh thần ‘’duel’’ bằng đấu súng để giải quyết mọi mâu thuẫn, thù hằn, tranh chấp cá nhân. Anh rút súng nhanh, bắn súng tài nghệ thì anh thắng cuộc đấu. Quang minh chính đại, không có chơi chùng chơi lén. Tinh thần ‘’duel’’ này chính là kế thừa tinh thần đấu kiếm của Âu châu!.

Người ‘’Mỹ mới’’ đến vùng đất mới không nham hiểm, bảo thủ, hoách lác, mà có khi là ‘’ngây thơ’’ và dễ tin người trước những đối nhân xử thế với loại người thâm trầm, hiểm, tráo trở, quỷ quyệt và mưu mô như người Tàu (hoặc học trò của Tàu là Việt.) Tinh thần này khác biệt với người Nhật. Bởi cái ‘’dũng’’ của người Nhật hiển lộ rõ ràng, minh bạch như truyền thống ‘’duel’’ của người Âu châu vậy. Một cá nhân người Nhật sẵn sàng tự sát nếu họ lỡ vi phạm những điều ô nhục cho bản thân mình, dòng tộc, tông phái. Vì vậy, tinh thần Phật Giáo của Nhật Bản khác xa với tinh thần Phật Giáo của Ấn Độ, Trung Hoa (và học trò Việt). Phật Giáo Nhật Bản từ thời Suzuki thâm nhập và gây ảnh hưởng lớn cho một số người trí thức Mỹ (thường họ là thành phần trung lưu hoặc trên trung lưu), và cư ngụ ở những khu vực (Zip codes, City, County) có một mức độ thụ đắc giáo dục và văn hóa cao.

Nghĩ vắn đầu ngày - Cội nguồn của “Dòng Tên’’ (the Jesuits Order)

nguyễn văn hóa

                                                                                

(Trước khi viết tiếp bài 2 này, tôi xin đính chánh bài 1 đã post lên Fb cách đây hai hôm: ‘’tiếng Việt không có nguyên âm ba (triphthongs)’’. Điều này là sai, do tôi sau khi viết mà chưa kịp edit. Xin đính chánh: Tiếng Việt có nguyên âm ba, tuy không nhiều. Ví dụ: iêu, yêu, huyền thoại, noái (nói), thoái (lui)… v.v… Thành thật cáo lỗi cùng các bạn, các bậc trưởng thượng. NVH.)

 ___________________________________

Ban đầu, Hội Dòng Tên (the Society of Jesus) chỉ là một phong trào (Movement) gồm có sáu người, đứng đầu là ông Ignatius de Loyola. Loyola vốn là một chiến binh (soldier/ soldat) người Tây-ban-nha, bị thương ở chiến trường, xuất ngũ, đi tu rồi trở thành một tu sĩ đạo Công giáo La-mã (thuộc Giáo triều Vatican; nói cho rõ để phân biệt với Công giáo thuộc Giáo triều Constantinople – Eastern Oxthodox Church). Loyola là một người rất sùng đạo, thành khẩn, thành tín với Thiên Chúa. Ông và năm người đồng môn khác tụ lại với nhau và thề nguyền sống cuộc đời kham khổ, thanh khiết, và họ nhắm tới hai mục đích chính: Một, là tìm cách cải đạo người Hồi giáo ‘’trở lại’’ với đạo Thiên Chúa vì họ nghĩ những người này đã đi lạc đường. Hai, họ muốn cản trở một phong trào ‘’Cải cách’’ [tôn giáo] (counter-Reformation) đang có khuynh hướng lan rộng ở Âu Châu bằng khuyến khích, thu phục những người này phải trở về với đạo gốc. Phong trào ‘’cải cách tôn giáo’’ trở thành những tín đồ của đạo ‘’Thệ Phản’’ (Protestant) sau này gọi là đạo Tin Lành (hoặc Tin Mừng).

Về chữ Quốc Ngữ

Nghĩ vắn giữa đêm về chữ Quốc Ngữ

Nguyễn Văn Hóa

                                                                                                                                                                                   

Trước khi ‘’tống táng’’ tủ sách của tôi gây dựng suốt thời gian ở Mỹ, tôi có ghi chép lại trong cuốn ‘’notes-book’’ của mình một số dữ kiện về chữ quốc ngữ của nước ta qua một số sách báo tôi nghĩ cần phải ghi nhớ. Ngoài một vài học giả có uy tín, xen lẫn với vài ‘’học giả tài tử’’ họ viết theo lối trích dẫn vài câu, đoạn văn của một vài tác giả có chọn lựa vì mục đích tuyên truyền chính trị, không có ý hướng lương thiện để cho thế hệ sau tìm hiểu, nghiên cứu trong mục đích mở rộng kiến thức, bồi đắp cho nền văn hóa, ngôn ngữ học của nước nhà. Số lượng của các tài liệu này dù thiếu lương thiện trí thức, nhưng cần thiết để tìm hiểu vì nó có liên quan tới vài biến cố thời sự trong nước hiện nay. Ví dụ: biến cố thời sự phản ứng của một nhóm người về việc đặt tên đường Alexandre de Rhodes ở Đà Nẵng vừa qua.

Trong một số lần về nước vào thập niên đầu của thế kỷ 21, tôi có ghi nhận một hiện tượng từ trong giới trí thức xã hội chủ nghĩa, họ đề cập tới cụm chữ ‘’ban bảo vệ chính trị’’ (!) hoàn toàn không có văn bản, không có trong tổ chức hành chánh tức là không có chức vụ và chỉ số lương (như Ban Tôn giáo, chẳng hạn). Họ làm việc trong tinh thần tự nguyện, tự giác, liên kết âm thầm với nhau. Tôi thầm tự đùa cợt với chính mình: Trời đất, đã có Bộ Chính trị trên thượng tầng kiến trúc rồi, giờ lại có thêm ‘’ban bảo vệ chính trị’’ ngầm nữa, thì hẳn phải là mấy anh muốn ‘’bảo hoàng hơn vua’’ đây. Vì thế, tôi cho rằng -bảo vệ chính trị chính là ‘’bảo vệ văn hóa’’. Nhưng, ‘’văn hóa’’ này là văn hóa gì? Văn hóa xã hội chủ nghĩa? Không đúng. Vì ngày nào chế độ cộng sản không còn tồn tại, thì văn hóa cộng sản sẽ tan theo. Văn hóa tôn giáo? Cũng không đúng luôn, vì các nhân vật này không có đủ trình độ và tư cách về tôn giáo thì làm sao họ có thể bảo vệ văn hóa tôn giáo? Cuối cùng, tôi nghĩ ‘’bảo vệ chính trị’’ đồng nghĩa với bảo vệ chế độ chính trị, bảo vệ cho sự tồn vong của chế độ chính trị mà họ muốn nó phải hiện hữu và tồn tại lâu dài (Trong bao lâu? Có thể là muôn năm). Và, hành vi – phản ứng của họ trong trường hợp chống lại sự tuyên dương, nhớ ơn của người Việt đối với một số giáo sĩ truyền đạo Công giáo (La-mã) trong sự đóng góp và cấu tạo chữ quốc ngữ cho chúng ta được sử dụng và phát triển vượt bậc trong mấy thiên niên kỷ vừa qua, trong các lãnh vực hành chánh và nhất là văn chương. ‘’Người ta’’ lên án Alexandre de Rhodes nặng nhất, vì ông là người có công lao hệ thống hóa chữ quốc ngữ.